Generelle inntrykk

Den siste veka har stort sett gått med til planlegging av tida fram til jul, skulebesøk og introdusering til dei eg skal jobbe med. Introdusering er ganske viktig her nede har eg skjønt. Dersom eg skal jobbe med ein person, må eg først bli tatt med til skulen han/ho jobbar på for å bli introdusert for personen og først neste gang eg kjem dit kan vi begynne å planlegge noko i lag. Å i staden slå to fluger i eit smekk (introdusering og planlegging på same dag) trur eg ikkje dei har vurdert. TTT (ting tek tid) i Afrika. Eg skal jobbe på skular i nærleiken av der eg bor med ulike idrettar. Eg er i alle fall i gang og det vil nok ta seg opp etter kvart. Har i tillegg funne meg ein ny favorittplass i byen: Bulawayo sitt bybad, ein fin plass for avslapping og nedkjøling no når temperaturen har krope over 30 grader.

Bulawayo Municipal Swimming Pool

Ettersom det ikkje var så mykje nytt å fortelje, kan eg benytte anledninga til å i staden fortelje om mine inntrykk hittill av livet i Afrika:

• Folkelynne:  Noko av det første ein legger merke til er at folk er utadvendte, høflige og blide. Framande kjem bort til deg og vil prate til deg når og kvar som helst (sikkert delvis fordi eg er kvit, men uansett), noko som er hyggeleg. Dei er og særs formelle. Som tidlegare nevnt er introdusering og helsing viktig. Skal ein for eksempel halde ein tale, er det viktig bruke eit minutt eller to på å ramse opp og sette pris på alle dei vitkige personane som er til stades før ein kan byrje på sjølve talen.
• Å vere kvit: Å vere kvit i Afrika medfører ein del merksemd, spesielt i dei delane av byen der det ikkje er andre kvite. Når eg ferdast i sentrum ser eg nokre andre kvite, så då merker ein ikkje så mykje til det. Men i bydelene der eg bur er eg den einaste kvite og det merkast. Samtlige born og dei fleste vaksne stirrar på meg når eg går forbi. Det første lokale ordet eg lærte meg var ”kiwa” som betyr kviting, noko borna likar å rope etter meg. Dei synest det er spanande å sjå ein kvit person i nabolaget og det er berre kjekt! I enkelte delar av byen er det plutselig mange kvite å sjå, dei kvite bur visst i den sørlege delen av byen.
• Bulawayo: Bulawayo er ein fin og variert by med om lag ein million menneske. Det er stor forskjell på sentrum og dei ulika bydelane, så her er mykje å oppleve. Markeda er dominerande i bybildet. Der kan du få kjøpt alt frå sko, kle, dopapir, hengelåsar, heksemedisin, larvesnacks til frukt og grønt.

Bulawayo City Council Offices

Marked

Litt heksemedisin?

• Pumula South: Eg bur i bydelen Pumula South, som ligg eit kvarters kjøring vest for sentrum. Det blir karakterisert som ein svart og tettbebudd bydel. Her er ikkje akkurat norsk standard på husa, men dei fleste bur veldig greit. Husa står tett i tett, dei fleste med murar rundt.

Nabolaget mitt

Vegen min

Mi næraste fotballbane

• Mat: Her har dei tre måltid. Frokost kan bli inntatt ein gong mellom sju og ti, eller ikkje inntatt i det heile. Frukost er visst ikkje så viktig. Den består stort sett av loff med eit eller anna pålegg. Lunsj er i ett-tida og middag i sju-tida. Lunsj og middag består i over nitti prosent av tilfella av sadza (og kjent som nshima) med litt saus, litt kjøt og litt grønsaker. Her er det viktig at sadzaen dekker om lag nitti prosent av tallerkenen.  Sadza er ein mellomting mellom ein deig og ein mos som dei lagar av maismel. Sadza er ganske næringsfritt og smakar tilnærma lik ingenting. Dei synest det er sinnsjukt godt. Eg har sagt at eg kan ete litt av det, men at eg må i så fall nå ha noko anna i tillegg, så no får eg pasta, ris eller poteter i staden. Eg orkar heller ikkje å ete loff til frukost, så eg et frukostblanding i staden. Så matmessig har eg ingenting å klage over.

Typisk lokal lunsj/middag

Min frukostmeny

• African time: Dei fleste har vel hørt omgrepet ”African time”. I Afrika tek det meste unødvendig lang tid. Dei færraste møter presis til avtalte klokkeslett. Dersom ein seier at noko skal skje ”now” betyr det gjerne om eit par timar. Det er først når ein seier at noko skal skje ”now now” at det faktisk betyr no. Dette må ein berre innfinne seg med.
• Religion: Religion er særs viktig her. Alle er kristne og så godt som alle går i kyrkja minst ein gong i veka. Her er tusenvis av ulike kyrkjer og det første spørsmålet framande stiller meg er ofte kva kyrkje eg går i i Norge. Dei vert ofte ganske forbausa når eg prøver å forklare at vi stort sett har ei dominerande kyrkje, som av dei fleste blir brukt berre eit par gongar i året.

Mine foreldre si kyrkje

• Språk: I Zimbabwe er det tre dominerande språk og ein haug med mindre utbredte språk. Engelsk blir snakka over heile landet. I aust snakkar ein i tillegg det lokale språket shona, medan her i vest er det det lokale språket ndebele som vert nytta i tillegg til engelsk. Eg har lært meg nokre ord på ndebele og det tek som regel heilt av når eg slår til med nokre gloser overfor dei lokale.. :)
• Trafikk: For å kome meg til og frå byen tek eg såkalla combis som er minibussar som neppe ville blitt EU-godkjent. Men dei kjem seg til og frå byen på eit kvarters tid, stort sett utan problem. I kvar combi er det sitteplassar til 14 stk, men den er ikkje full før dei har stappa minst 20 ned i seta. Det har og utvikla seg ein intern konkurranse mellom combisjåførane om å få med seg ”the kiwa” på sin tur. Å ta combi er kjekt!

Combistasjonen

8 ungar i baksetet på ein bil? Ingen problem!

• Søppel: Søppel flyt nærmast overalt i Afrika. Kanskje ikkje så rart når søppelbøtter knapt eksisterer. Her må det haldningsendring til!

Bilvrak er ikkje uvanleg å sjå

Søppel i nærleiken av åker og fotballbane

• Vær: I Zimbabwe har ein tre årstider. Ein kjølig og tørr vinter frå mai-august. Ein varm og tørr sommar frå september-november. Og ei fuktig regntid frå desember-april. I regntida kjem regnet mest som regnskurar på ettermiddagen og i desember er det nok fortsatt varmt mens temperaturen vil synke gradvis etter kvart som det nærmar seg vinter. Så akkurat no for tida er det eit par-og-tredve grader og sol kvar dag.
• Media: Må til slutt nevne avisa B-Metro som er ei ganske interessant avis. Eg må presisere at dette ikkje er Zimbabwes mest seriøse avis.